Tijdens haar speurtocht door de archieven van Nederland vindt uw Archiefkok veel meer kookboeken dan ze ooit had kunnen vermoeden. Soms dikke boeken met alfabetische inhoudsopgaves, meestal kleine katerntjes. Een enkele keer is dat katerntje zo dun dat het maar één recept bevat. Zo´n recept hebben we vandaag.

Het is een Engels recept voor Christmas Pudding (met vertaling erbij) dat zich bevindt in het archief van de familie Röell (spreek uit: Reull). Deze familie, van oorsprong afkomstig uit Duitsland, woont sinds 1670 in Nederland. Leden van de familie hebben vooraanstaande plaatsen bekleed in de wetenschappelijke, maar vooral de politieke wereld. Joan Röell (1844-1914) schopte het zelfs tot Minister-president.

Toen het archief van de familie werd beschreven, kon niet meer worden vastgesteld van wie het recept was geweest en wie die vertaling had gemaakt. Het stuk werd opgenomen onder het kopje ‘Stukken waarvan het verband met het archief niet kon worden vastgesteld’ en dat was dat. Maar daar kan uw Archiefkok niet mee leven. Vooral omdat er een grote aanwijzing op het recept staat: het is geschreven op postpapier van West House, Whitburn near Sunderland.

Onder het motto: eerst speuren dan koken ben ik op zoek gegaan naar de geschiedenis van dit recept. Die speurtocht was lang en niet gemakkelijk. In Nederland hebben we veel bronnen gratis online beschikbaar, maar dat is in Engeland wel anders. Van oude krantenartikelen kun je zonder betaling vaak alleen een paar regels zien. Maar een paar regels kunnen genoeg zijn om de geschiedenis van een huis te reconstrueren.

West House, gelegen op een enorm stuk grond tussen Whitburn en Cleadon was oorspronkelijk van de familie Wardell die halverwege de negentiende eeuw een deel van het land en het huis verkocht aan Charles Simson esq. (landadel). Goed in landbouw waren hij en zijn familie niet want binnen drie generaties waren de schulden zo hoog dat het huis moest worden verhuurd en later verkocht. Daarna wisselde het regelmatig van eigenaar.

Aan het einde van de negentiende eeuw veranderde het huis niet alleen van eigenaar, maar ook van naam. In 1899 woonde de lokale politicus Robert Thomson er twee jaar toen hij het zo hoog in zijn bol kreeg dat hij zijn house voortaan hall wilde noemen. Of wellicht het huis zelfs gesloopt en herbouwd heeft tot hall. Dat kunnen we niet controleren want het huis staat er nu niet meer. Het terrein bestaat nog wel en is in gebruik als kampeerterrein van de padvinders. Schuin erachter staat nog altijd West Hall Farm, in al zijn zeventiende-eeuwse glorie.

Dankzij die naamsverandering kon ik met zekerheid vaststellen dat het recept dateerde van vóór 1899. De bewoner voor Thomson was een zekere William James Montagu Lange. Met zo’n naam is het redelijk makkelijk verder zoeken maar ik was zeer verbaasd over de eerst hit op Google: de Nederlandse site militieregisters.nl waar ik vond dat William in Rotterdam had gewoond en daar zijn diensttijd had vervuld.

Lange bleek geboren in Chelsea maar was op jonge leeftijd naar Rotterdam verhuisd. Misschien met zijn hele familie maar ieder geval met zijn zus, want zij is in Rotterdam getrouwd (onder andere te vinden op wiewaswie.nl). Dankzij zijn tweetaligheid bracht hij het tot de diplomatieke dienst en hij werd de Nederlandse consul in Newcastle upon Tyne, een belangrijke Engelse havenplaats. Zijn werk moet uitstekend zijn geweest, want Lange werd in Nederland meermaals koninklijk onderscheiden (te vinden op Delpher.nl).

Uw Archiefkok koesterde even de hoop dat Lange met een dochter uit de familie Röell was getrouwd, maar die hoop bleek ijdel. De kans is wel groot dat er een zakelijke en wellicht ook vriendschappelijke band heeft bestaan tussen Lange en (één van de) Röells. Deze familie zat goed in hun havens (twee hooggeplaatste mariniers en een Minister van Marine) en in hun buitenlandse zaken (ook een minister). Wellicht een werkbezoek waarbij men bij de consul thuis logeerde? Maar wie bracht dan dat werkbezoek?

Op het moment van schrijven is nog steeds niet duidelijk wie van de familie de kerstdagen bij Lange heeft doorgebracht. Jacob Röell (de Minister van Marine van wie meer persoonlijke stukken in het familiearchief te vinden zijn) hield een aantal reisdagboeken bij, maar de enige reis naar Groot Brittannië die hij beschrijft vond plaats ná 1899 en had als bestemming zijn dochter die met een Engelsman (niet Lange geheten en afkomstig uit een heel ander deel van het land) was getrouwd. Uw Archiefkok geeft het echter nog niet op. Ik wil weten wie er in dat prachtige oude huis (ik zie iets in de stijl van Jane Austen voor me) aan de kerstdis heeft gezeten met een knappend haardvuur op de achtergrond. Wordt zeker nog vervolgd!

Recept

Een Christmas Pudding is niet voor iedereen weggelegd. Vooral omdat deze voor een groot deel bestaat uit vet. En dan niet uit boter, maar nier- of ossenvet. Zo’n pudding is ook nog eens vreselijk machtig, dus de kans dat u er na het kerstdiner nog trek in heeft is klein. Maar het is wel leuk om te maken. En naar men zegt worden de beste kerstpuddingen ongeveer een jaar van tevoren gemaakt, dus als u nu begint heeft u volgend jaar een hele goede.

Dit recept leidt tot nogal een flinke pudding. Het recept biedt ook de mogelijkheid om de ingrediënten te halveren, wat uw Archiefkok heeft gedaan. Dat “halve” recept vindt u hieronder.

• Ossenvet of niervet: 250 gram (te koop bij de slager of al fijn gesneden onder de naam Atora bij de betere expatwinkel)
• Krenten: 250 gram
• Rozijnen: 250 gram
• Broodkruim: 250 gram
• Bloem: 180 gram
• Bruine suiker: 250 gram
• Sukade: 65 gram
• Gekonfijte sinaasappel(schil): 65 gram
• Eieren: 2 grote of 3 kleine
• Melk: 125 ml
• Kaneel, kruidnagelpoeder en verse nootmuskaat
• Marmelade:  eetlepel
• Zout: theelepel
• Cognac: eetlepel (of beter: meer!)

Nieuwe, nooit gewassen, theedoek en wat kooktouw

Aan de slag

Snij het vet, de sukade en de sinaasappelschil heel fijn.

Splits de eieren. Zet het eigeel apart en klopt de eiwitten stevig (tip van uw Archiefkok: ontvet de schaal van de voren met behulp van een schijfje citroen).

Meng alles door elkaar. Eerst het vet met de bloem, dan de krenten en rozijnen, dan de broodkruimels, dan de sukade en de sinaasappelschil, vervolgens de marmelade en een theelepel van de gemengde kruiden, dan het eigeel, de geklopte eiwitten en tenslotte een beetje melk om alles goed door elkaar te kunnen roeren. Dat hoeft niet de volledige 125 ml te zijn en hier kunt u een deel ook vervangen door cognac.

Zet een diepe pan met water op en doop, als het water kookt, de theedoek erin. Wapper er wat mee tot deze minder heet is en wring ‘m dan uit. Schep daarna het puddingmengsel erin en bindt de doek dicht met touw. Laat een klein beetje ruimte over zodat de pudding kan uitzetten.

Bind de pudding aan een pollepel en laat deze zo in de pan zakken. De pudding mag de bodem van de pan niet raken. Als u niet zo’n hoge pan heeft, kan een pan met een stoomrekje erin uitkomst bieden. Zet de pan op laag vuur en laat de pudding vier uur koken.

Haal na de vier uur de pudding uit pan en hang deze met lepel en al boven een emmer of een andere pan. Zet weg tot het kerst is. Voor het beste resultaat hebben we het dan over maanden.

Diep de pudding twee uur voor het kerstdiner weer op en hang deze opnieuw in het kokende water. Serveer op een mooie schaal, verwarm een soeplepel vol cognac (als u die in de tussentijd niet al opgedronken heeft) boven het fornuis, steek aan met een lucifer en giet over de pudding. Verse cognac brandt overigens beter dan een fles die al een tijdje openstaat, dus misschien kun u het beste maar een hele nieuwe fles aanschaffen.

Aan tafel

Deze kerstpudding is opgediend zoals het hoort. Aan het einde van een overvloedig kerstdiner waarna iedereen alleen nog naar een kopje koffie snakte en zeker geen machtig toetje meer bliefde. Maar ja, dan ben je dus familie van de Archiefkok (en ben je al blij dat de rest van het kerstdiner gewoon zoals altijd (heel erg lekker) was) en wordt je geacht om die klomp niervet niet alleen te proeven, maar ook nog eens te doen alsof je het heerlijk vindt.

Gelukkig voor uw Archiefkok was de pudding ook heerlijk. Zoet en warm en natuurlijk ook vet, maar gelukkig niet wat betreft de smaak. Die laat zich nog het beste vergelijken met een heerlijk warme kruidkoek. Zelfs het familielid dat geen rozijnen blieft, proefde een stukje en vond de pudding (uiteraard op de rozijnen na) erg lekker. Maar een klein stukje per persoon voldoet en tenzij u een kerstdiner voor twintig organiseert, zult u gegarandeerd pudding overhouden. Gelukkig weten ze daar in Engeland weer heel goed raad mee. Er zijn recepten in overvloed voor Left Over Christmas Pudding.

Links

Archiefstuk waaruit dit recept afkomstig is

Wiki over Christmas Pudding

West Hall Scout Campsite op Google Maps

Het verschil tussen een house en een hall

Wat te doen met left overs